مصرف انواع نوشابه و آبمعدني و ساير مواد غذايي و نوشيدني ها در بطريهاي پلي استر ( pet(به سرعت در حال افزايش است.و از طرفي ترويج افراطي روحيه راحتطلبي و هزينهدار نكردن مصرف بطري دورانداختني هم سبب شده كه مردم به جاي خريد نوشيدني ها و غيره در بطري شيشهاي، به خريد آنها در بطريهاي يكبار مصرف روي آورند. 32 اين در حالي است كه توليدكنندگان، در كشور ما هيچگونه مسووليتي در جمعآوري بطريهاي خالي ندارند و فقط با افتخار از افزايش توليد،«كارآفريني» و در زمينه مسايل زيست محيطي، حداكثر از گرفتن گواهينامهها و تقديرنامههاي رسمي و درختكاري در اطراف كارخانه سخن ميگويند، همچنين به طرح بسيار ريزي كه روي برچسب بطريها چاپ شده و فردي را نشان ميدهد كه بطري را در سطل زباله مياندازد، اشاره ميكنند! مصرفكنندگان، بطريهاي يكبار مصرف را با ديگر زبالهها مخلوط ميكنند، يا آنها را در شهر و طبيعت رها ميكنند. آنان چون هزينههاي مشخص و برگشتپذيري را براي بطري خالي نپرداختهاند، انگيزه مادي براي جمعآوري آن ندارند و چون بيشتر آنان از حداقل آموزش زيستمحيطي بهره نبردهاند، احساس مسووليت اخلاقي هم در رهاسازي آزادانه آن ندارند، از سوي ديگر چون كارخانههاي بازيافت PET در كشور نيست(يا در همه جا و با ظرفيت كافي نيست) مصرفكننده دليلي براي جداسازي اينگونه بطري از ديگر زبالهها نميبينند. مشكلات بطريهاي PET اين است كه تجزيه نشدني هستند و فضاي زيادي را اشغال ميكنند و از اينرو به هيولايي براي محيط زيست كشور بدل شدهاند. در بيشتر درهها و دامنههاي كوهستاني، گردشگاهها، ساحلها، كناره جادهها و بسياري نقاط ديگر، ريخت و پاش اين بطريها چشمانداز بسيار زنندهاي ايجاد كرده است. در مسير رودخانهها، به ويژه در پايين دست، اين بطريها باعث گرفتگي زير پلها و كانالهاي آبياري ميشوند(براي مثال اين وضعيت در مسير رودخانههاي جاجرود، رودشور، كرج، كن و… در جنوب تهران به چشم ميخورد) و در طغيان رودخانهها و پديد آمدن سيل و اختلال در آبياري مؤثرند. در درياچه پشت سدها(مثلا در سد كرج) گاه انبوهي از اين بطريها ديده ميشود. در تالابها و درياچهها، بطريها به چشمانداز طبيعي آسيب ميرسانند و احتمالا باعث ترسيدن و اختلال در مهاجرت و زادآوري پرندگان ميشود. پايين آمدن ارزش بصري پهنههاي آبي به دليل رها كردن اين بطريها را ميتوان در تالاب بندعلي خان و نهرها و رودهاي منتهي به آن در جنوب ورامين، در درياچه اروميه (بهويژه در امتداد پل ميانگذر) و درياچه زريوار در نزديكي مريوان ديد. حجم زياد اين بطريها هزينهحمل آنها را بالا برده، شهرداريها و پيمانكاران نميتوانند زبالههاي حجيمشده با آنها را به مناطق دوردست ببرند. كساني كه پيادهروي و گردش ميكنند نيز بازگرداندن بطريهاي جاگير را دشوار مييابند و رغبتي به اين كار نشان نميدهند.افزون بر اين، دورريختن و بازنگرداندن بطريهاي PET به چرخه توليد، هدردادن آشكار و پراسراف منابع تجديدناپذير نفت است.بر اين اساس درگيرساختن كساني كه در توليد و پخش بطريهاي پي.اي.تي ذينفع هستند و با اين هدف كه هر كس كه در چرخه توليد و مصرف بطريها نقش دارد، بايد سهم مسووليت خود را در بازيافت آنها بپذيرد، ميتواند در بازيافت اين بطريها كارساز باشد. تحقق اين امر تحت چهار موضوع امكانپذير است: 1.متمايزكردن مصرف نوشيدني با مصرف بطري 2 .هزينهداركردن دورريخت بطري 3 .اقتصاديكردن جمعآوري و بازيافت بطري 4 .تحقق بازيافت بازيافت بطريها، در پارهاي كشورها با تعيين قيمت (و گرفتن «گرويي») آغاز ميشود. كسي كه بطري را بازگرداند، پول كمتري براي مصرف آن مي پردازد و هر كس كه بطري را دور بيندازد، هزينهاي در مقابل آلودهسازي پرداخته است. روشن است كه مصرف چيزي كه قيمت نداشته باشد، با اسراف و ريخت و پاش همراه است.در بازيافت، ميتوان از بطريهاي مصرفشده، بطري نو يا منسوج پلياستر و… توليد كرد. اگر امكان مصرف تمام بطريهاي بازيافتشده به علت پرهزينه بودن تأسيس كارخانههاي بازيافت در كوتاه مدت ميسر نباشد، ميتوان در كارگاهها و كارخانههاي كوچكتر و سادهتر آنها را خرد و براي صادرات آماده كرد.
تاريخچه بازيافت پسماند در ايران
: سازمان مديريت پسماند شهرداري هاي ايران همه ساله هزينه هاي هنگفتي را براي جمع آوري و انباشت آن در نقطه اي كه آن هم آثار و تبعات زيست محيطي دارد، صرف مي كنند. در كشور ايران روزانه حدود 50 هزار تن زباله توليد ميشود، ولي كمتر از 10 درصد آن بازيافت ميگردد. دفن كردن و سوزاندن زباله ها از راهكارهايي است كه در ايران صورت مي گيرد. بطوركلي بازيافت در ايران سابقه اي نزديك به 60 سال دارد؛ زماني كه اولين كارخانه كود آلي در سال1337 در اصفهان ساخته شد. چند سال بعد انگليسي ها يك كارخانه كمپوست در صالح آباد تهران تاسيس كردند. اين كارخانه در سال 1363 تعطيل شد اما با تغييراتي كه سازمان بازيافت تهران در آن ايجاد كرد، پس از مدتي بار ديگر آغاز به كار كرد.
